Vanochtend werden we wakker in een rijksmonument. Maar dat wisten we pas toen de post werd bezorgd. De Rijksdienst Cultureel Erfgoed liet in een officieel besluit weten dat het huis en de tuin op 19 augustus 2021 waren bijgeschreven in het monumentenregister.
De RCE is de instantie die rijksmonumenten aanwijst en via regelgeving beschermt. In de 20ste eeuw werden duizenden monumenten in het register opgenomen. Alleen al op Texel zijn er meer dan 200, van de vuurtoren in het noorden tot een archeologische plek ten zuiden van Den Hoorn.
In de 21ste eeuw werd de RCE zuiniger met bijschrijvingen. Niet zo gek: alles wat de moeite waard was, was in de decennia ervoor al wel gezien. De focus kwam meer te liggen op naoorlogs erfgoed en jongere panden die het beschermen waard waren.
Voor Brakestein is het echt een kwestie van ‘tweede kans’. Het huis was in de jaren zeventig al eens beoordeeld, maar werd niet zo interessant gevonden. Eén wand wel, die werd in het register opgenomen. En de tuinbeelden, maar die verhuisden daarna snel naar een andere locatie op het eiland.
Het bouwhistorisch onderzoek van Odwin Ralling en het tuinhistorisch onderzoek van Carla en Juliet Oldenburger (allebei uitgevoerd in 2019) onthulden echter allerlei nieuwe informatie over het huis en de tuin, en toonden aan dat het ‘ensemble’ veel meer bijzonders bevatte dan je op het eerste gezicht zou denken. En omdat die ene wand al in het register stond, kon de rest eraan toegevoegd worden. Dus staat vanaf vandaag dit in het monumentenregister geregistreerd, onder nummer 35153:
Woonhuis en tuinaanleg, deels teruggaand op buitenplaats Brakestein. Huis Brakestein met wandbetimmering in het interieur en carbidhok en tuinmuur aan achterzijde. Tuinaanleg ten zuidoosten van het huis met omgrachting en wandelpad met boomsingel aan weerszijden. In de tuinaanleg twee zandstenen beelden van Neptunus en Ceres, een sokkel van een zonnewijzer in Lodewijk XV-stijl.