Brakestein in 1879

Deze week kregen we via de mail een aquarel van een Texels landschapje: een gezicht op de Hoge Berg, gedateerd 26 september 1879. Het werk is in de collectie van het Rijksmuseum. We kenden het nog niet.

Op de afbeelding zie je het Doolhof. Links een stolpboerderij (De Plaats, afgebrand in 1944) en bovenop de rand van de Zandkuil een paviljoen. Dat was een van de twee ‘tenten’ bij de Zandkuil. De tweede staat ook op de afbeelding: iets lager, in de schaduw van de bomen. De twee paviljoens waren eigendom van twee concurrerende notarissen, die elk hun vrienden en klanten daar uitnodigden. Het bosje rechts op de tekening is het achterste stuk van de tuin van Brakestein.

De tekenaar is Jan Hoynck van Papendrecht. In 1879 was hij nog maar 21 jaar oud en stond hij aan het begin van zijn carrière als kunstenaar. Hij zou later bekend worden om zijn tekeningen en schilderijen van militairen. In de collectie van het Rijksmuseum zijn heel wat werken van hem, en zowaar nóg een Texels landschapje. Het duurt even voordat we doorhebben waar we naar kijken: een gezicht op de Skilsloot en de Hoge Berg, met rechts de Wezenplaats en links Brakestein! Een klein stukje van de voorgevel van het huis staat er zelfs op, met het dak dat toen nog rood was.

Jas aan, klompen aan, en naar buiten. Het is niet zo moeilijk om de plekken te vinden waar Jan stond toen hij de schetsen maakte, al is het uitzicht nogal veranderd. Langs het Skillepaadje staan nu bomen, waardoor je minder ver kunt kijken. En het uitzicht op het Doolhof wordt geblokkeerd door een paar grote moderne stallen.

Iemand die alles weet van kunstenaars op Texel is Theo Timmer van het Open Boek. De twee Texelse tekeningen van Jan Hoynck kende hij al; hij stuurt er zelfs nóg twee. Op een ervan, een schets, ligt een jongeman in safari-uitrusting op de voorgrond. De tekenaar zelf? Of een metgezel? In elk geval was hij goed gekleed voor een excursie naar Texel!

Met dank aan Erik van der Spek, Paul Rutten en Theo Timmer.